Yazar Selim Güler (Arş. Gör. Dr., HÜTF Halk Sağlığı Anabilim Dalı)

Editörler Dilek Aslan (Prof. Dr., HÜTF Halk Sağlığı Anabilim Dalı)

Levent Akın (Prof. Dr., HÜTF Halk Sağlığı Anabilim Dalı)

Yayınlanma Tarihi: 03.02.2020 
Gözden Geçirilme Tarihi: 03.02.2020 

HEPATİT B AŞI İLE ÖNLENEBİLİR BİR HASTALIKTIR.

Hepatit B Hastalığı Nedir?

Hepatit B, karaciğerde hasar yapan ve genellikle 6 aydan kısa süreli akut ve/veya daha uzun süreli süregen (kronik) hastalığa neden olan virüs nedenli bir hastalıktır. Karaciğerde hasar olduğunda karaciğer işlevlerini yerine getiremez. Hepatit B virüsüne bağlı, bir karaciğer kanseri türü (HCC), karaciğer iltihabı ortaya çıkabilir ya da uzun yıllar taşıyıcı olunabilir. Hastalık ölümle de sonuçlanabilir.

Hepatit B Hastalığı Nasıl Bulaşır?

Aşağıda sık görülen bulaş yolları sunulmuştur:

• Güvenli olmayan cinsel ilişki
• Enfekte kan nakli ya da kan ürünlerinin kullanımı
• Steril koşulları sağlanmamış araçların kullanımı ile yapılan tıbbi müdahaleler
• Steri koşulların sağlanmadığı kişisel eşyaların kullanımı (traş bıçağı, vb. eşyalar), vücutta dövme, vb. uygulamaların yapılması
• Anneden bebeğe doğrum sırasında geçiş

Dünyada Durum Analizi

Dünya üzerinde 2015 yılında süregen Hepatit B taşıyıcı sayısı 257 milyon olarak rapor edilmiştir. Aynı yılda karaciğer kanseri (HCC), siroz ve karaciğer iltihabın bağlı ölüm 887 bin olarak kayıtlara geçmiştir. Erişkin yaş grubunda hastalık hızı (prevalans) Dünya Sağlık Örgütü bölgeleri arasında en fazla Batı Pasifik (%6,2) ve Afrika Bölgelerindedir (%6,1). Bununla birlikte hastalık dünyada bütün bölgelerde görülebilmektedir.

Hepatit B Önlenebilir Mi?

EVET, önlenebilir. Bununla birlikte, dünya genelinde aşılanma düzeyi sadece %39’dur.

Aşının Türkiye’de Uygulanma Tarihçesi

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’nün 1992 yılında Hepatit B aşısının ulusal programlara dahil edilmesini takiben, Türkiye’de ilk defa 1998 yılında “Genişletilmiş Bağışıklama Programı” kapsamında aşıyı uygulamaya başlamıştır. Ülkemizde 2006 yılından itibaren aşı 0,1,6. aylarda uygulanmaktadır. Aşı Türkiye’de ücretsiz olarak uygulanmaktadır. 

Hepatit B Aşısı Güvenli Bir Aşı Mıdır?

EVET. Dünya Sağlık Örgütü’ne bağlı Aşı Güvenliği Küresel Danışma Kurulu’nun raporlarına göre aşı son derece güvenlidir. En sık bildirilen yan etkiler halsizlik, baş ağrısı ve huzursuzluktur. Ölümcül olabilecek alerji durumu nadir olarak görülen bir yan etkidir. Diğer aşılarla birlikte uygulanmasında bir engel yoktur.

Aşı Etkili Bir Aşı Mıdır?

EVET. Üç doz hepatit B aşısından sonra bebek-çocukların ve 19 yaşa kadar olan kişilerin %95’inde, yetişkinlerin %90’dan fazlasında yeterli yanıt gelişmektedir. Aşının kullanılmaya başlandığı tarihten itibaren, karaciğer kanserine (HCC) yakalananlarda %60, karaciğer iltihabına bağlı ölümlerde %76 süreğen karaciğer hastalığına bağlı ölümlerde %92 azalma kaydedilmiştir.

Bebeklerde Hepatit B Aşısı Ne Zaman Uygulanır?

Bebeklerde ilk dozu doğumda tercihen 24 saat içinde uygulanmalıdır. Birinci ayın sonunda 2. doz ve altıncı ayın sonunda da 3. dozu uygulanır.

Bebeklik Dönemi Dışında Hepatit B Aşı Uygulaması Nasıldır?

Bebeklik dönemi dışında da aşı uygulama takvimi 0-1-6 şeması şeklinde olmalıdır. Bu takvime uyulamadığı durumlarda birinci ve ikinci doz arasında 4 hafta, ikinci ve üçüncü doz arasında sekiz hafta bırakılmalıdır.

Dünya Sağlık Örgütü, 2017 yılında yayınladığı raporunda, Hepatit B nedenli hastalıkların önlenmesi için, tüm yenidoğanların hepatit-B aşısı ile aşılanmasının önemini vurgulamıştır.

Kaynaklar

1. T.C. Sağlık Bakanlığı, Hepatit B Hastalığı [internet] https://asi.saglik.gov.tr/liste/4-hepatit-b-hastal%C4%B1%C4%9F%C4%B1-nedir.html, Erişim Tarihi: 15.01.2020.
2. DSÖ Aşı Güvenliği Küresel Danışma Kurulu [internet] https://www.who.int/vaccine_safety/initiative/communication/network/_gacvs/en/ Erişim Tarihi: 10.01.2020.
3. DSÖ, Summary of Key Points from WHO Position Paper, Hepatitis B Vaccines, July 2017 [internet] https://www.who.int/immunization/policy/position_papers/who_pp_hepb_2017_presentation.pdf?ua=1 Erişim Tarihi: 29.01.2020
4. DSÖ, Global Hepatitis Report 2017. Geneva: World Health Organization; 2017. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO [internet] https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/255016/9789241565455-eng.pdf?sequence=1 Erişim Tarihi: 15.01.2020.
5. CDC. [internet] https://www.cdc.gov/hepatitis/hbv/bfaq.htm#overview  Erişim Tarihi: 10.01.2020.
6. Özmert E, Dünya’da ve Türkiye’de aşılama takvimindeki gelişmeler, Hacettepe Üniversitesi Pediatri Anabilim Dalı, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2008; 51: 168-175.